به راستی ترس و امید، بیم و آرزو دو کفه ی ترازوی وجود ما هستند. همان قدر که مطمئنیم خداوند به بندگان خود جور و ستم روا نمی دارد باید بدانیم که از عذاب گناهانمان ایمنی نخواهیم داشت و همان قدر که از عذاب او هراسانیم به رحمت و لطف بی منتهای کرمش امیدواریم! خوف و رجا دو اکسیر متناقضی که وجودمان را طلا می کند. امیدواری به رحمت او و خوف از گناهان و عقوبت آن ها. هرگاه انسان در تعادل میان امیدواری و هراسان بودن باشد جا پای قدمهای نبی خود گذارده و می تواند ضامنی برای عملکرد خود داشته باشد و اما اگر از هر طرف پایش لغزید و خوفش زیاد شد بدون امیدواری به فضل و احسان پروردگار، در آن صورت یأس و نومیدی جای خود را به امیدواری می دهد و بر اساس آموزه های قرآنی یأس از رحمت خداوند از کارهای شیطان است و "ولا تیئسوا من الرّوح الله." و اگر از آن طرف دیگر، آن قدر آدمی به رحمت خدا امید بست که نافرمانی هایش در محضر الهی را فراموش کرد، فراموش کرد حریم الهی را شکسته و در محضر کسی گناه کرده است که بزرگوار و با کرامت است اما منتقم و خیرالماکرین! در این صورت غرور و تکبر شیطانی آدمی را فرا گرفته است و او را از مسیر مستقیم و صراط واقعی دور می سازد.

خوف و رجا، هر دو به جا!

بر این اساس آموزه ی قرآنی و الهی آن است که انسان بکوشد در عین خائف و هراسان بودن از هیبت الهی، به او امیدوار باشد و رحمت و فضل او را دست کم نگیرد! و چه کسی است که نداند رسول مهربانی همان کسی است که خداوند او را به اسرار توحید و خداشناسی از جمله، راهنمایی و هدایت فرموده است! پس اگر بگوییم خطبه ی غدیر در ابتدا توحید و خداشناسی را می آموزد بی راه نرفته ایم! خطبه ی غدیر به خوبی این مطلب را توضیح می دهد: کریم حلیم دو اناه، قد وسع کلّ شیء رحمته و منّ علیهم بنعمه، لایعجّل بانتقامه و لایبادر إلیهم بما استحقّوا من عذابه .... و أشهد أنّه الذی تواضع کلّ شیء لقدرته و خضع کلّ شیء لهیبته ... قاصم کلّ جبّار عنید و مهلک کلّ شیطان قرید؛ بخشنده و بردبار و غفور است، رحمت او همه چیز را فرا گرفته و بندگان را به آفرینش نعمتها منّت نهاده است. به انتقام متمرّدین شتاب نمی فرماید و گنه کاران و ستمکاران را به زودی به عقوبت نمی گیرد و ... شهادت می دهم که هر موجودی در پیشگاه باعظمت او متواضع و فروتن است و هر چیزی در برابر هیبت و قدرتش حقیر و ناچیز است ... او قهّاری است که هر طاغی سرکش را از پای در می آورد و هر شیطان متمرّد را هلاک می گرداند.